“Türkiye’de Din, İnanç veya İnançsızlık Temelli Nefret Suçları 2023” raporu yayımlandı

“Türkiye’de Din, İnanç veya İnançsızlık Temelli Nefret Suçları 2023” raporunda, 2023 yılı içinde 47 nefret suçu ve olayı tespit edildi.

Rapor, nefret suçunun önlenmesine ve nefret suçuyla ilgili cezasızlığın önüne geçmeye katkı sunmayı amaçlıyor. Raporda, inanç topluluklarından gelen bildirimler ve medya izleme sürecinde erişilen veriler temel alınıyor.

RAPOR İÇİN LÜTFEN TIKLAYIN

İzleme çalışması kapsamında, Ocak – Aralık 2023 aralığında din, inanç veya inançsızlıkla bağlantılı 47 nefret suçu veya olayı bilgisine ulaşıldı. Nefret suçlarının ihbar edilmesi önünde önemli engeller olduğu için rapordaki verilerin bu suçların gerçek boyutunu yansıtmadığını da göz önünde bulundurmak gerekiyor.

Önceki yıllarda olduğu gibi, 2023 yılında yaşanan nefret suçu veya olayının çoğunda da nefret suçu boyutunun irdelendiği etkili bir hukuki süreç yürütülmediği ve bu suçların sıklıkla cezasız kaldığı görülüyor.

2023’te “hedef alınan gruba göre” ulaşılan nefret suçu/olayı bilgisi şöyle:

• Hristiyanlar 22,
• Yahudiler 14,
• Aleviler 7,
• Müslümanlar 4,
• Ezidiler 2,
• Ateistler 1.

Nefret suçu çok farklı şekillerde karşımıza çıkıyor ve Türkiye’nin birçok noktasında yaşanabiliyor. Bu olaylar sırasıyla, tehdit veya tehdit edici davranış, kişilere yönelik şiddet içeren saldırı, ibadet yeri veya mezarlıklara zarar verme, mala veya eşyaya zarar verme, hakaret ve taciz suçlarını içeriyor. Önceki yıllara kıyasla, 2023’te kişilere yönelik şiddet içeren saldırı sayısında ve oranında bir artış olduğu gözlemleniyor.

Geçmiş yılların izleme verileriyle birlikte değerlendirildiğinde, Türkiye’de yaşanan din, inanç veya inançsızlık temelli nefret suçlarıyla ilgili öne çıkan bazı bulgular:

• Din veya inanç topluluklarıyla ilişkili bazı mekânlar tekrarlayan bir şekilde hedef alınıyor.
• Mezarlık, ibadet yeri, ev veya okul gibi din veya inanç topluluklarıyla ilişkili mekânlara yönelik saldırıların en sık karşılaşılan olaylardan olduğu görülüyor.
• Bazı kişi veya gruplar sistematik tehdide veya baskıya maruz kalıyor. Özellikle Protestanların, Süryanilerin ve Ezidilerin hedefi oldukları nefret suçlarını incelediğimizde, bu olayların sistematikleştiğini ve bu grupların sürekli baskıya maruz kaldıklarını söylemek mümkün.
• 2023 yılında özellikle Protestanlara ve Yahudilere yönelik nefret suçlarında bir artış gözlemleniyor.
• 2023 yılında, okullarda antisemit sembollerin kullanıldığı iki ayrı olay yaşandı. Bu durum, kapsayıcı, çoğulcu ve ayrımcılık karşıtı bir eğitim sistemi ve müfredatına duyulan ihtiyacı bir kez daha gösteriyor.
• 2020’den beri, sırasıyla en çok hedef alınan gruplar Hristiyanlar (52), Aleviler (42) ve Yahudiler (23) oldu. Bu veriler, Türkiye tarihi boyunca birçok kez nefret suçunun hedefi olan bu gruplara karşı kemikleşmiş önyargıların ve düşmanca tutumların devam ettiğini gösteriyor.

Yasal mevzuat ve uygulama etkisiz

Kişileri, toplumları veya kurumları din, inanç veya inançsızlıkları nedeniyle hedef alan nefret suçları, Türkiye’nin önemli insan hakları sorunlarından biri. Nefret suçları toplumsal barışın önünde ciddi bir engel teşkil ediyor. Türkiye’deki yasal mevzuat ve uygulama ise bu suçlara karşı oldukça etkisiz. Nisan 2021 tarihli İnsan Hakları Eylem Planı, ayrımcılık ve nefret suçuna ilişkin Türk Ceza Kanunu’nda (TCK) yeni bir düzenleme ile bu suçlara dair veri tabanı ve istatistiklerin iyileştirilmesi hedeflerini içeriyordu. Ancak, aradan üç yıl geçmesine rağmen bu önemli adımlarla ilgili hala sonuç alınmadı.

Raporun ortaya koyduğu veriler, Türkiye’de bu suçlarla mücadelenin bütünlüklü bir şekilde geliştirilmesine ihtiyaç duyulduğunu yeniden hatırlatıyor. Bu doğrultuda, öne çıkan ihtiyaçlar:

• Nefret suçlarına yönelik etkili soruşturulma yapılması;
• din, inanç veya inançsızlık temelli nefret suçlarının kamu kurumları tarafından sistematik bir şekilde izlenip raporlanması ve ayrıştırılmış verilerin kamu ile paylaşılması;
• zarara ilişkin etkili tazmin;
• mağdurların desteklenmesine yönelik bütünsel bir yaklaşım;
• sivil toplumun nefret suçu konusunda izleme ve savunuculuk çalışmaları yapması;
• nefret suçlarıyla mücadele için çok paydaşlı çalışmalar.

Nefret suçlarının engellenebileceğini biliyoruz, sen de nefret suçlarına karşı ses çıkar, eşitlik için harekete geç!

İnanç Özgürlüğü Girişimi Projesi European Endowment for Democracy (EED) desteğiyle yürütülmektedir. Proje çalışmaları EED’nin resmi
görüşünü yansıtmaz, çalışmaların sorumluluğu yalnızca İnanç Özgürlüğü Girişimi’ne aittir.