Ortaokul ve lisede başörtüsü serbest

Başbakan Yardımcısı ve Hükümet Sözcüsü Bülent Arınç, dün akşam Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı okullardaki öğrencilerin kılık ve kıyafetlerine dair yönetmeliğin 4. maddesinin birinci fıkrasının e bendinde yer alan ‘başı açık’ ibaresinin ve aynı bendin son cümlesinin yürürlükten kaldırılarak, ortaöğretim kurumlarında başörtüsünün serbest kalacağını açıkladı. Açıklamanın ardından uygulamanın hangi kademede uygulanacağı tartışılmaya başlandı. Milli Eğitim Bakanı Nabi Avcı,  5. sınıftan itibaren isteyen öğrencilerin başörtüsü takabileceğini açıkladı.

Karar Bakanlar Kurulu’nda alındı

Arınç, Bakanlar Kurulu toplantısının ardından yaptığı açıklamada ortaöğretim kurumlarında öğrencilerin başörtüsü takabileceğini söylemişti. Sözünü ettiği yönetmelik sadece liseleri değil, ortaokul, ilkokul hatta okul öncesi eğitimi de kapsıyordu.

Arınç, Bakanlar Kurulu toplantısından sonra şunları söylemişti.

“Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı okul öğrencilerinin kılık ve kıyafetlerine dair yönetmelikte değişiklik yapılması hakkındaki yönetmelik gözden geçirilmiş ve bu yönetmeliğin 3. ve 4. maddelerinde bir değişiklik yapılarak, 4. maddesinin birinci fıkrasının e bendinde yer alan ‘baş açık’ ibaresi ve aynı bendin son cümlesi yürürlülükten kaldırılmıştır. Bununla ortaöğretim kurumlarında başörtülü olarak eğitime devam etmek isteyen kız öğrenciler için bir zaruret, 30 Eylül’den sonraki demokratikleşme paketimizde bazı hususlar yerine getirildiği için, bugün böyle bir yönetmelik değişikliğinin de yapılması zarureti görülmüştür. 

Söz konusu yönetmelikte “Başı açık” ifadesinin kaldırıldığı e bendi şöyle: Okul içinde baş açık, saçlar temiz ve boyasız olarak bulunur, makyaj yapamaz, bıyık ve sakal bırakamaz.

Avcı: Hem ortaokul hem lisede başörtüsü olabilecek

Açıklamanın ardından başörtüsünün sadece liselerde mi, yoksa okulöncesi, ilk ve ortaokullarda da mı serbest kalacağı tartışılmaya başlandı. Milli Eğitim Bakanı Nabi Avcı konuyla ilgili açkılama yaptı. Avcı, isteyen öğrencilerin 5. sınıftan itibaren başörtüsü takabileceğini söyledi. Avcı konuyla ilgili provokasyon da yapılabileceğini belirterek şöyle konuştu:

“Daha önce yapılan bir uygulama genişletildi. Ortaokul ve liselerde uygulanıyor. Uygulama daha çok lise öğrencilerini ilgilendiriyor. Başörtüsünün ortaöğretimde serbestliği konusunda provokasyon yapanlar olacaktır. Böyle provokasyon olur mu? Olabilir bugünlerde, fotoğraf çekmek için mizansenler kurgulayabilirler. Anaokullarına bile çarşaflı öğrenci sokarak fotoğraf çektirenler olabilir. Başörtüsünü arzu eden öğrenciler için bu uygulamayı getirdik. Ortaokullarda zaten uygulama vardı. Beşinci sınıftan itibaren isteyen uygulamadan yararlanacak.”

‘Özgürlükçü bir yaklaşım’

NTV-Star TV ortak yayınında okullarda başörtüsünün kaldırılmasıyla ilgili bir soruyu yanıtlayan Başbakan Ahmet Davutoğlu, gerek eğitim hayatında, gerek toplumsal alanda, son dönemde ciddi bir özgürleşme ve demokratikleşme çabası olduğunu, bu çabanın üniversite ve liselerde gözlenir hale geldiğini ifade etti.

Davutoğlu, “Mecburiyetlere, zorunluluklara dayalı bir yaklaşım değil de daha özgürlükçü bir yaklaşım. Bu çerçevede yönetmelik içinde düzenlemeler var, bunu sadece başörtüsü ile ilgili olarak telakki etmemek lazım ama başörtüsü de bunun bir parçası tabii'” diye konuştu.

“Ortaöğretimde başörtüsünün bir baskı unsuru olup olmayacağı tartışmalarının” gündeme gelebileceğinin belirtilmesine karşılık Başbakan Davutoğlu şunları kaydetti:

“Bunlar hep argüman. Genellikle özgürlüğü sınırlamaya kalkanlar, ‘şu yapılırsa öbürlerine baskı olur’… Birilerine baskı olmasın diye başka birilerine baskı yapmak bir tek bizde vardır. Başörtüsü çilesini ben eşimden, çocuklarımdan 30 yıl yaşamış biriyim. Hep söylenen şu: O başörtüsü takarsa başı açık kendisini baskıda hisseder, onun için onun başörtüsü takmaması için baskı uygulayalım. Birisinin muhtemel baskı görmemesi için birine fiili baskı uygulanıyor. Bu adalet değil. Herkes aklı başında, onurlu insanlar. İsteyen takar, isteyen takmaz.

Allah aşkına, 10 sene önce memurlar arasında başörtüsü takılırsa kıyamet kopar zannediliyordu. Bir baskı mı var? Dün bazı şeyler için birkaç hastaneye gittim. Başörtülü doktor var, başı açık var. O kadar da güzel bir ortamda gördüm ki hepsini. Herhangi bir gerilim yok. Üniversitelerde gerilim mi var? Bazı başörtülüler başını açıyor belki, bazı başı açıklar da başını örtüyor. Şu mantık yanlış bir mantık, ‘Senin böyle davranman, benim üzerimde baskı oluşturuyor, dolayısıyla senin böyle davranmaman için sana baskı yapayım.’ Böyle özgürlük anlayışı olabilir mi?”

‘İnsan öğretmense bunun bir ahlakı var’ 

Herkesin kendi hayatını istediği şekilde yaşayacağını belirten Davutoğlu, “Şu ana kadar da herhangi bir hayat tarzı, yaşam biçimi, ne derseniz deyin, buna dönük bir baskı olmadı ama kendi hayat tarzına baskı edilmemesini isteyenler başkalarının hayat tarzına baskı uygulanması talebinde bulunmamalıdır. Bu da ayrı bir çelişki. Kimse kimseye üstün değil. Eğer sen kendi hayat tarzına müdahale edilmesini istemiyorsan, sen de benimkine etmeyeceksin. Birilerinin zorla ‘başörtüyü tak’ demesini istemiyorsan, sen de birilerine zorla ‘başını aç’ da demeyeceksin” diye konuştu.

Bir öğretmen sınıfa girdiğinde, karşısındaki öğrencinin “başı açık mı, örtülü mü, Müslüman mı, Hıristiyan mı, Sünni mi Alevi mi” olduğuna hiçbir zaman bakmadığını anlatan Davutoğlu, şu ifadeleri kullandı:

“Onlar benim için öğrencidir. Bir kişi çıksın desin ki: Ahmet Hoca akademik hayatı boyunca ki kendi ailem başörtüsü sebebiyle baskı görürken, başörtülülere daha yakın davrandı, ona tebessüm etti de diğerine etmedi. Çünkü bir insan öğretmense bunun bir ahlakı var. Karşımdaki sadece öğrencidir. Ben onu görürüm. Lisede de, üniversitede de öğretmenlerimiz artık sadece öğrenci görecek. Yan yana oturan öğrenciler de ‘başı açık mı, örtülü mü’ diye değil, arkadaş görecekler birbirlerini. Bu kadar basit. Bunu öğrenmek için bile bu özgürlük şart.”

Mevcut uygulama nasıl?

Okulllarda kılık kıyafetin iki sene önce serbest bırakılmasıyla başörtüsünün de serbest olacağı tartışmaları yaşanmıştı. Ancak kimi eğitim sendikaları başörtüsünün fiilen, özellikle bazı liselerde serbest olduğuna dikkat çekmişti. Başörtüsü takan öğrencilere bazı okullarda göz yumulduğu belirtiliyordu.

Ayrıca ortaokul ve liselerde seçmeli Kuranı Kerim dersinde yönetmeliğe uygun olarak öğrenciler başörtüsü takabiliyordu. Bazı okullarda bu uygulama sadece bu ders ile sınırlı kalmayabiliyor, diğer derslerde de başörtüsü takan öğrenciler oluyordu. Yaklaşık bir yıl önce Milli Eğitim Bakanlığı Müsteşarı Yusuf Tekin, liselerde öğrencilerin başörtüsü takabilmeleri için çalışma yaptıklarını söylemişti.