Hülya Üçpınar: Vicdani redde kaçış noktası kalmadı / An Interview with Hülya Üçpınar on Conscientious Objection
22.11.2011, t24
Vicdani ret nedir? Türkiye’de kaç vicdani retçi var? Çıkacak yasasının içeriği hak mı tek ceza mı olacak? Vicdani ret yasası nasıl yapılmalı? Dünyada vicdani retçi olmanın kriterleri nedir? Vicdani ret PKK söylemi midir?
İşte Hülya Üçpınar’ın www.t24.com.tr’nin sorularına internet aracılığıyla verdiği cevaplar:
‘Türkiye’de 137 vicdani retçi var, 33’ü kadın’
Vicdani ret, bir bireyin politik görüşleri, ahlaki değerleri veya dinsel inançları doğrultusunda zorunlu askerliği reddetmesidir. Ancak vicdani reddin tanımı, vicdani retçilerin sayısı kadardır herhalde. Vicdani ret bireysel bir eylem ve bireyin kişisel motivasyonuna dayanıyor. Yukarıdaki tanım, aslında en genel çerçeveyi çiziyor ama bireyler bu çerçeve içinde kendi motivasyonlarına uyan bir yerden tanımlıyor vicdani retlerini.
Birleşmiş Milletler’e sunulan bir raporda tanıma ilişkin şöyle deniyor; “Vicdan ile samimi etik kanaatler kastedilmektedir, bunlar dinsel ya da hümanizm kaynaklı olabilir. İki büyük kanaat kategorisi öne çıkıyor. Birine göre öldürmek her koşulda yanlıştır (pasifist ret), diğerine göreyse zorun kullanımı bazı durumlarda meşrudur, ama başka bazı durumlarda değildir ve dolayısıyla bu diğer durumlarda reddetmek bir gerekliliktir (askerlik hizmetinin kısmi reddi).”[1]
-Din, politika veya ahlaki sebeplerden hangisini daha yaygın?
Politik olan çok daha yaygın. Ama politik olanla ahlaki olanı birbirinden ayırım da çok mümkün değil çünkü politik bir doğru ahlaki bir tutum olarak ortaya çıkıyor vicdani redde.
-Politik sebebin arka planı nedir?
Türkiye’deki vicdani retçiler çok farklı arka planlardan gelseler de genellikle ret açıklamaları, kendilerinin anti militarist tutumlarından kaynaklanıyor. Vicdani ret “zorunlu askerlik hizmetinin reddi” olarak tanımlansa da aslında anti militarist retçiler toplumu sosyal, politik ve ekonomik olarak biçimlendiren militarizmin en temel aracı olan ordu ile işbirliğini reddediyorlar. Bu işbirliğini reddetme sürecinde askerlik olgusu karşılarına bir yükümlülük olarak çıktığı için kamusal alandaki çarpışma burada görünür hale geliyor.
‘AİHM, 22 Kasım’da Yehova Şahidi Yunus Erçep’in vicdani ret davasında Türkiye aleyhine karar verecek’
-Türkiye’de kaç vicdani retçi var? Kaçı tutuklu bulunuyor?
Türkiye’de, bilinen vicdani retçilerin sayısı 137 ama her gün yeni ret açıklamaları da geliyor. Bunlardan 33’ü kadın. Şu anda cezaevinde olan sadece İnan Süver var. Hükümlü olarak Balıkesir L Tipi Cezaevi’nde.
______________________________________________________________________________________________