“Türkiye’de Din, İnanç veya İnançsızlık Temelli Nefret Suçları 2021” raporu yayımlandı
“Türkiye’de Din, İnanç veya İnançsızlık Temelli Nefret Suçları 2021” raporu, nefret suçlarının önlenmesine ve nefret suçlarıyla ilgili cezasızlıkların önüne geçmeye katkı sunmayı amaçlıyor.
Raporda, 2021 yılında Türkiye’de yaşanan din, inanç veya inançsızlık temelli nefret suçlarıyla ilgili izleme çalışmasından elde edilen veriler uluslararası insan hakları standartları temel alınarak inceleniyor. Rapor, İnanç Özgürlüğü Girişimi ekibi Funda Tekin ve Dr. Mine Yıldırım tarafından kaleme alınırken, Dr. Aras Türay sunuş yazısıyla rapora katkı sundu.
İzleme çalışması kapsamında, Ocak – Aralık 2021 aralığında din, inanç veya inançsızlıkla bağlantılı önyargı saikiyle işlenmiş 29 nefret suçu veya olayı tespit edildi.[1]
2021 yılı döneminde, erişilebilen verilere göre;
- Aleviler 12,
- Hristiyanlar 10,
- Yahudiler 5,
- Ateistler 2 nefret suçu veya olayının hedefi oldu.[2]
Genel bir eğilim olarak nefret suçlarının yaşanandan az ihbar edildiği ve raporlandığı düşünüldüğünde bu sayıların yalnızca genel bir resim ortaya koyduğu söylenebilir. Nefret suçlarının raporlanması veya ihbar edilmesi önündeki temel engeller ise şöyle sıralanabilir:
- Mağdurların nefret içerikli eylemleri kanıksamış olması ve ihbar veya rapor etme konusunda eşiklerinin yüksek olması;
- Kişilerin dışlanma riskini düşünerek ihbar etmemeyi tercih etmesi;
- Mağdurların iddialarının ciddiye alınmayacağına veya ihbarda bulunmaları halinde, polis memurları tarafından da dahil olmak üzere, daha büyük mağduriyete uğrayacaklarına dair endişeleri.
Erişilebilen verilere göre, 2021 yılında yaşanan ve özel bir hassasiyetle ele alınması gereken nefret suçlarının hiçbirinde nefret suçu boyutunun irdelendiği etkili bir hukuki süreç yürütülmediği görülüyor. Tespit edilen nefret suçu/olayları, mala zarar verme, tehdit, kişilere yönelik şiddet içeren saldırı, ibadet yeri veya mezarlıklara zarar verme, taciz ve hakaret suçları gibi çeşitli suçları içeriyor. Bu olaylar değerlendirildiğinde, din veya inanç topluluklarıyla ilişkili bazı mekânların tekrarlayan bir şekilde hedef alındığı da ortaya çıkan bulgular arasında.
Nefret suçu mevzuatı yetersiz
Nisan 2021 tarihli İnsan Hakları Eylem Planı’nda bir yıl içinde;
- ayrımcılık ve nefret suçuna ilişkin Türk Ceza Kanunu’nda yeni bir düzenleme yapılması ile
- ayrımcılık ve nefret suçları ile kabahatlere ilişkin veri tabanı oluşturulması ve istatistiklerin sağlıklı bir şekilde toplanmasının sağlanması hedefleri yer alıyordu.
Ancak bu hedefler yerine getirilmiş değil ve Türkiye’de hala nefret suçu mevzuatı yetersiz. Dolayısıyla, yetkililer ivedilikle kapsamlı bir mevzuat düzenlemesi ve cezasızlık politikalarıyla mücadele için harekete geçmeli.
Bütünlüklü mücadele şart
Raporda, nefret suçuyla mücadelenin bütünlüklü bir şekilde geliştirilmesi ihtiyacına vurgu yapılıyor. Ayrıca “mağdurların kimliklerinden dolayı hedef alındığı nefret suçları diğer suç türlerinden farklı bir şekilde, uzun süreli ve derin toplumsal hafıza ve travmaları da göz önünde bulundurularak ele alınmalı” önerisi yer alıyor. Özellikle yakın zamanda yaşanan nefret suçlarına da işaret edilen raporda nefret suçlarıyla mücadele için ortaya konulan yapı taşları:
- Din, inanç veya inançsızlık temelli nefret suçlarının izlenip raporlanması,
- etkili soruşturma,
- zarara ilişkin tazmin,
- mağdur olanların desteklenmesine yönelik bütünsel bir yaklaşım,
- çok paydaşlı çalışmalar.
Raporda, kamu yetkilileri, sivil toplum ve din veya inanç topluluklarına yönelik somut öneriler de sunuluyor. Söz konusu tavsiyelerden bazıları:
- Din veya inanç temelli nefret suçları da dahil olmak üzere tüm nefret suçlarını engellemek ve bunlarla mücadele etmek amacıyla nefret suçlarına ilişkin mevzuat düzenlenmesi,
- nefret suçlarının ayrıştırılmış bir şekilde kayıt altına alınması ve etkin soruşturma yapılması, kovuşturma ve uygun bir yaptırım uygulanması,
- mağdurların desteklenmesi için ihtiyaçlarına yönelik çok boyutlu tedbirler alınması,
- kamu yetkilileri kolluk kuvvetleri, sivil toplum ve din veya inanç toplulukları arasında bilgi paylaşımı ve iş birliğinin güçlendirilmesi.
Nefret suçu nedir?
AGİT/DKİHB nefret suçu için aşağıdaki tanımı kullanıyor:
“Mağdurun, mülkün ya da işlenen bir suçun hedefinin, gerçek ya da hissedilen ırk, ulusal ya da etnik köken, dil, renk, din, cinsiyet, yaş, zihinsel ya da fiziksel engellilik, cinsel yönelim veya diğer benzer faktörlere dayalı olarak, benzer özellikler taşıyan bir grupla gerçek ya da öyle algılanan bağı, bağlılığı, aidiyeti, desteği ya da üyeliği nedeniyle seçildiği, kişilere veya mala karşı suçları da kapsayacak şekilde işlenen her tür suç̧.”
[1] 2022 yılı için devam ettiğimiz din, inanç veya inançsızlık temelli nefret suçları izleme çalışmamıza katkıda bulunmak isterseniz bize inancozgurlugu.info@gmail.com adresinden ulaşabilir veya bit.ly/nefret-sucu-bildirim adresinden nefret suçu bildirimi yapabilirsiniz.
[2] 2021 yılında yayımladığımız “Türkiye’de Din veya İnanç Temelli Nefret Suçları 2020” raporuna ulaşmak için lütfen tıklayın.
