Nefret Söylemi Yaygın, Yasa Hâlâ Yok / Hate Speech common, but still no law
Bianet, 19.11.2011
Summary in English below.
“Nefret söylemi ve ifade özgürlüğü: Dilin kemiği yok mu” panelinde konuşmacılar medyadaki nefret söylemini deşifre etti. Öğünç söylemin medyada nasıl üretildiğine, İnceoğlu başka bir iletişimin mümkün olduğuna değindi. Erdemir nefret yasasını dile getirdi.
Nefret Suçları Karşıtı Buluşma başlıklı etkinlikler dizisi bugün “Nefret söylemi ve ifade özgürlüğü: Dilin kemiği yok mu?” paneliyle başladı. Panele Galatasaray Üniversitesi’nden Prof. Dr. Yasemin İnceoğlu, CHP Bursa Milletvekili ve ODTÜ’nün eski öğretim üyelerinden sosyal antropolog Doç. Dr. Aykan Erdemir ve Radikal gazetesinin yazarlarından Pınar Öğünç konuşmacı olarak katıldı.
İnceoğlu medyanın söyleminin toplumsal iktidarın söylemini yeniden ürettiğini söyleyerek başladığı konuşmasında gazetecilerin toplumsal iktidar yapısının bir parçası haline geldiğini anlattı. Gazetecilerin karşı karşıya geldikleri ideolojileri nasıl yeniden ürettikleri ya da nasıl bir karşı duruş gösterdiğinin temel bir mesele olduğunu; haberin nasıl oluşturulduğunun önemli olduğunu söyledi.
Toplumdaki egemenlik mücadelesinin medya üzerinden de gerçekleştiğini ve kullanılan söylemin toplumdaki önyargıları pekiştirdiğini anlatan İnceoğlu’nun üzerinde durduğu konuların bazıları şunlardı:
*Nefret söylemi nefret suçuna giden suçun çıkış noktasıdır. Nefret suçunun önünü açan, onu teşvik eden, tahammülsüzlüğün ve hoşgörüsüzlüğün bir dışavurumu olarak tanımlamak mümkün. Hedef olan gruplara toplumda size yer yok diyor, bu mesajı sürekli yineliyorsunuz. İnsanların en temel hakkı olan yaşama ve katılım hakkını elinden almış oluyorsunuz.
*Nefret söylemi ile ifade özgürlüğü arasındaki sınır tartışmalıdır. Nefret söylemi kapsamına girdiğini iddia ettiğiniz yerde ifade özgürlüğü ihlali konusunda eleştiriler gündeme geliyor.
*Nefret söylemi Avrupa Birliği ülkelerinde suç olarak tanımlanmaya başlandı. ABD’de ise ifade özgürlüğü, basın özgürlüğü daha önemli. İfade özgürlüğü temel insan haklarından biri olsa da bireyler kendi açıklamalarından doğabilecek potansiyel nefret söylemi konusunda dikkatli olmalı.
*Türkiye’de ötekileştirme çok bariz biçimde görülüyor. Türkiye’de ötekileştirdiği grubun insani değerlerini zaman zaman inkar eden, onlara uygulanan şiddeti ve aşağılayıcı davranışları haklılaştırabilen, meşrulaştırabilen bir medyanın varlığını biliyoruz. Nefret söylemi ifadelerini haber başlıklarında sıklıkla görebiliyoruz.
*LGBTT bireylere ve Kürtlere yönelik ötekileştirme içeren haber başlıkları, kalıp yargıların kullanıldığı başlıklar, vs, çözümsüzlükten başka bir şey sunmuyor.
*Nefret söyleminin raporlanması, izlenmesi gerekiyor. Deşifre etmek önemli, böylece kamuoyunda farkındalık yaratılıyor.
*Barış gazeteciliği yapılması lazım: Bir çatışmayı sadece iki tarafın çatışması gibi göstermekten kaçınmalı; çatışmanın sonuçları, özellikle bağlantıları ve travmalar gibi şiddetin görünmeyen yüzü üzerine haberler yapılmalı.
*Trajedi, soykırım, katliam gibi sözcükler tutumlu kullanılmalı, barbar gibi şeytanlaştırıcı sıfatlar ve kahramanlaştırıcı ya da kurbanlaştırıcı sözcükleri kullanmaktan kaçınmalı.
Doç. Dr. Aykan Erdemir ise yaptığı konuşmada Meclis’te yer alan milletvekillerinin ifadelerinde rastlanan nefret söylemi içeren sözcüklerden söz etti, örnekler verdi.
Erdemir nefret suçları yasası istediklerinden de söz etti. Yasanın “ırk, din, inanç, ulusal köken, cinsel yönelim, cinsiyet kimliği, engellilik ve göçmenliği kapsayacak biçimde” olması gerektiğini söyledi.
Bir mezara ya da boş bir sinagoga yapılan saldırı gibi hiç kimsenin doğrudan fiziksel olarak zarar görmüş olmasa da bir korku salma aracı olduğu için nefret suçları yasası kapsamında olması gerektiğini de ekledi.
Summary
A panel was organized on Hate Speech and Freedom Expression in Istanbul (19-20 November, 2011) focusing on hate speech in the media. Prof. İnceoğlu of Galatasaray University noted that hate speech opens the way for hate crimes. CHP deputy Aykan Erdemir pointed to hate speech in the Turkish Grand National Assembly and he said that new law on hate crimes is necessary. He added that attacks on a cemetery or empty sinagog may not harm anyone, however, such attacks are a means of creating fear hence must be addressed in law pertaining to hate crimes.
_____________________________________________________________________________________________
