Diyanet 2012 Faaliyet Raporu: Yeni Misyon ve Daha Fazla Kapasite Artırımı / Presidency of Religious Affairs Defines New Mission and Demands Increased Capacity
05.06.2013, İnanç Özgürlüğü Girişimi
Summary in English below.
Diyanet İşleri Başkanlığı 2012 yılına ilişkin faaliyetlerine yer verdiği ve kurumun Stratejik Planında ne ölçüde yol kat ettiğini değerlendirdiği 2012 Yılı Faaliyet Raporunu Mayıs 18, 2013 tarihinde yayınlandı. Türkiye’de din-devlet ilişkisini ve düşünce, din veya inanç özgürlüğünün korunmasını ilgilendiren bazı gelişmeler şöyle özetlenebilir:
- Misyon Değişikliği
2011 yılına ait Faaliyet Raporu ile karşılaştırıldığında Diyanet İşleri Başkanlığı’nın (DİB) tanımladığı misyonunda önemli bir değişiklik göze çarpmaktadır. DİB’in 2011 yılı için tanımladığı misyon şöyle:
“Toplumun dinî ihtiyaç ve beklentilerine cevap verme amacıyla İslam Dini’nin temel kaynaklarına dayalı doğru ve güncel bilgi ile toplumu din konusunda aydınlatmak, inanç, ibadet ve ahlak esasları ile ilgili işleri yürütmek ve ibadet yerlerini yönetmek.”
Oysa 2012 yılı misyonu çok daha proaktif bir rol üstlendiğine işaret etmektedir, “Toplumun dinî, ahlakî ve manevi değerlerini sürekli canlı tutmak amacıyla İslâm Dini’nin temel kaynaklarına dayalı doğru ve güncel bilgi ile toplumu din konusunda aydınlatmak, inanç, ibadet ve ahlak esasları ile ilgili işleri yürütmek ve ibadet yerlerini yönetmektir.” Anayasal ve yasal görevine bakıldığında Diyanet İşleri Başkanlığı’nın “dini, ahlaki ve manevi değerleri sürekli canlı tutma amacının” yasal temeli açık değildir ve önemli bir amaç ve rol değişikliğine işaret etmektedir.
- Stratejik Hedefler
Rapora göre Birimlerin tamamının yapmış oldukları faaliyetlerle katkıda bulundukları stratejik hedefler değerlendirildiğinde; “Ahlaki yozlaşmayı önleyici çalışmaları artırmak” stratejik hedefine % 71,43 oranıyla en düşük; “Dinî bilgi bankası oluşturmak” ve “Toplumsal problemlerin çözümünde etkin rol almak” stratejik hedeflerine de % 100 oranıyla en yüksek seviyede ulaşıldığı anlaşılmaktadır.
2012 yılında Diyanet İşleri Başkanlığı’nın birimlerince gerçekleştirilen stratejik hedeflerin stratejik amaçlara katkıları bağlamında bakıldığında; “Dünyada objektif İslâm algısı oluşturmak ve bu anlayışı yaymak” stratejik amacına % 75,14 oranıyla en düşük; “Dinî bilgi üretimini, İslâm’ın bilimsel metodolojisi temelinde sistematik hâle getirmek ve kurumsallaştırmak” stratejik amacına da % 92,70 oranıyla en yüksek seviye- de ulaşıldığı görülmektedir. dır.
- Öneri ve Tedbirler
Öneri ve Tedbirler konusunda Diyanet İşleri Başkanlığı’nın 2010 ve 2011 yıllarındaki raporlarında yer alan önerilerin 2012 yılı içinde tekrarlandığı görülmektedir:
Tüzel Kişilik ve İbadet Yerlerinin Mülkiyeti
“İbadet yerlerinin yönetimi ve denetimi görevi, yasal olarak Başkanlığımızın uhdesindedir. Ancak Başkanlığın hukukî tüzel kişiliğinin olmaması nedeniyle, cami, mescit ve bunların müştemilatı ile Kur’ân kurslarının mülkiyeti farklı özel ve tüzel kişilere aittir. Bu durum, hukuken sorumlu olduğumuz ibadethanelerin yönetiminde, Başkanlığımızın ciddî sorun ve sıkıntılarla karşılaşmasına neden olmaktadır. Bu itibarla, mutlaka Başkanlı- ğımıza hukukî tüzel kişilik sağlayacak yasal düzenlemeler yapılmalıdır.”
“İllegal” oluşumlara karşı daha fazla kadro gereği görülmesi
“Ülke genelinde yeni inşa edilen dolayısıyla kadro verilemeyen cami ve mescitlerde illegal oluşum olmaması ve din hizmetlerinin tek elden ve devlet güvencesi altında yürütülebilmesi için kadrosu olmayan camilere kadro sağlanması gerekmektedir.”
Cami görevlilerinin etkinliğinin artırılması
“Cami görevlileri (imam-hatip ve müezzin- kayyımlar), herhangi bir mesai sınırlaması olmadan vatandaşlarımızla yüz yüze din hizmeti sunmaktadırlar. Bu itibarla, görev yaptıkları camilerin yanında sürekli vatandaşla iç içe olmaları gerekmektedir. Bu nedenle, başta hizmet açısındanözellikli bölgeler olmak üzere, kiraların yüksek oldugu büyük şehirlerde lojmanı olmayan camile- rimize görevli lojmanları inşa edilebilmesi için, bütçeye yeterli ödenek konulmalıdır.”
Kadınlar için daha niteliklik din hizmeti
Nüfusumuzun yarısından fazlasını oluşturan bayanların dinî konulardaki soru ve sorunlarını daha rahat ortamlarda aktarabilmelerini sağlayabilmek için, bayan din görevlisi ve müftülükleri- mizdeki aile irşat bürolarının sayısı artırılmalı ve buralarda daha nitelikli ve donanımlı personel görevlendirilmelidir.
DİB için ilahiyat fakültesi mezunlarına duyulan ihtiyaç
“Kaliteli din hizmeti sunmanın, iyi yetişmiş kalifiye elemanların istihdamıyla mümkün olabileceği, izahtan varestedir. Başkanlığımızın bundan böyle, tamamen ilahiyat fakültesi mezunları istihdam etmesi gerekmektedir. Bu nedenle söz konusu fakültelerin kontenjanları bu ihtiyaç dikkate alınarak belirlenmeli ve program geliştirme çalışmalarında din hizmetleri alanının ihtiyaçları gözetilmelidir.”
Daha fazla bütçe
“Hizmetlerimizi yerine getirirken karşılaştığımız en önemli sorunlarımızdan biri de, kısıtlı bütçe imkânlarıdır. Geniş bir coğrafyada 100.000‟in üzerinde personelle, Anayasal ve yasal görevlerimizi tam anlamıyla ifa edebilmemiz için, güçlü malî kaynaklara sahip olmamız gerekmektedir. Bu itibarla, hizmetlerimizi etkili bir şekilde sunabilmeimiz için, bütçeden Başkanlığımıza ayrılan kaynakların imkânlar doğrultusunda artırılmasının, Başkanlığımızın karşılaştığı bazı olumsuzlukları azaltacağı inancındayız.”
Summary
The Presidency of Religious Affairs (PRA) published its 2012 Activity Report on 18 May 2013. An important change in the new Report indicates a new mission statement for the PRA. While previous reports referred to the purpose for the PRA’s activities as “enlightenment of the society on religious matters” the new mission statement refers to “the purpose of keeping society’s religious, ethical and moral values constantly alive”. The legal basis of this evolved mission’s, which reflects a proactive role to foster religiosity, remains unclear. The PRA, reiterates in its recommendations that the PRA needs to have a legal personality to acquire ownership of places of worship which it administers and demands more funding in order to exercise its constitutional duties. It also demands more personnel in order to prevent illegal activities in mosques where it currently does not have have any imams.
__________________________________________________________________________________________